COVID-19 a wykonywanie zawodu lekarza – pytania i odpowiedzi

: Opublikowano: 16.04.2020 20:09; Poprawiono: 29.05.2020 10:48; Autor: Georgina Matusiak

Zachęcamy do zapoznania się z najczęściej zadawanymi pytaniami przez lekarzy i lekarzy dentystów oraz odpowiedziami udzielonymi przez Zespół Radców Prawnych. Wersja zaktualizowana wg stanu na dzień 11 maja 2020 r.

SKIEROWANIE DO PRACY PRZY ZWALCZANIU EPIDEMII

1. Pytanie:
Czy lekarz zatrudniony na podstawie umowy o pracę w podmiocie leczniczym, który nie jest szpitalem zakaźnym, może być skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii w innym podmiocie leczniczym? A co w przypadku, jeśli lekarz udziela świadczeń zdrowotnych na podstawie umowy cywilnoprawnej (tzw. umowy kontraktowej)?

Odpowiedź:
Zarówno pracownicy podmiotów leczniczych, jak i osoby, z którymi podpisano umowy na udzielanie świadczeń zdrowotnych mogą być skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii. Do pracy przy zwalczaniu epidemii mogą być skierowane także inne osoby, jeżeli ich skierowanie jest uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii.

Podstawa prawna:

art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.).

2. Pytanie:
Kogo nie można skierować do pracy przy zwalczaniu epidemii w innym podmiocie leczniczym?

Odpowiedź:
Skierowaniu do pracy niosącej ryzyko zakażenia przy zwalczaniu epidemii nie podlegają:

- osoby, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat;

- kobiety w ciąży;

- osoby samotnie wychowujące dziecko w wieku do 18 lat;

- osoby wychowujące dziecko w wieku do 14 lat;

- osoby wychowujące dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;

- osoby, u których orzeczono częściową lub całkowitą niezdolność do pracy;

- inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi;

- osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe wskazane w art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 152) oraz posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej.

W przypadku gdy dziecko w wieku powyżej 14 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana wyłącznie jedna z nich.

Podstawa prawna:

art. 47 ust. 3 i 3a ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.).

3. Pytanie:
W jaki sposób następuje skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii w innym podmiocie leczniczym?

Odpowiedź:
Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii następuje w drodze decyzji. Decyzję o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii na terenie województwa, w którym osoba skierowana posiada miejsce pobytu lub jest zatrudniona, wydaje właściwy wojewoda, a w razie skierowania do pracy na obszarze innego województwa - Minister Zdrowia. Decyzja może być przekazana w każdy możliwy sposób zapewniający dotarcie decyzji do adresata, w tym ustnie, nie wymaga uzasadnienia. Jeśli jest przekazana w sposób inny niż na piśmie, jest następnie doręczana na piśmie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających doręczenie w ten sposób.

Podstawa prawna:

art. 47 ust. 2, 4 i 6a ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.).

4. Pytanie:
Czy od decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii przysługuje odwołanie?

Odpowiedź:
Od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do Ministra Zdrowia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, tj. wojewody. Natomiast od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez Ministra Zdrowia nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do Ministra Zdrowia z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Odwołanie albo wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. Wniesienie środka odwoławczego nie wstrzymuje wykonania decyzji.

Podstawa prawna:

art. 47 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.), art. 127 §1 i 3, art. 129 §1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 256 z późn. zm.).

5. Pytanie:
Na jakich zasadach obywa się wykonywanie pracy przy zwalczaniu epidemii w innym podmiocie leczniczym? Czy z lekarzem nawiązywana jest umowa? Jak ustalane jest wynagrodzenie skierowanego lekarza?

Odpowiedź:
Decyzja o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii stwarza obowiązek pracy przez okres do 3 miesięcy w podmiocie leczniczym lub w innej jednostce organizacyjnej wskazanych w decyzji. Osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii dotychczasowy pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na czas określony w decyzji. Okres urlopu bezpłatnego zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u tego pracodawcy. Przez czas trwania obowiązku pracy przy zwalczaniu epidemii, z osobą skierowaną do pracy przy zwalczaniu epidemii nie może być rozwiązany dotychczasowy stosunek pracy ani nie może być dokonane wypowiedzenie umowy o pracę, chyba że istnieje podstawa do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika albo w przypadku zmiany lub uchylenia decyzji. Umowa może natomiast wygasnąć w tym okresie w przypadkach określonych w Kodeksie Pracy.

Podmiot leczniczy lub jednostka organizacyjna wskazane w decyzji (do których skierowano lekarza do pracy), nawiązują z osobą skierowaną do pracy stosunek pracy na czas wykonywania określonej pracy, na okres nie dłuższy niż wskazany w decyzji. Osobie skierowanej do pracy na podstawie decyzji, przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż 150% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w tej decyzji lub w innym podobnym zakładzie, jeżeli w zakładzie wskazanym nie ma takiego stanowiska. Wynagrodzenie nie może być niższe niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Lekarzowi jako osobie skierowanej do pracy przysługuje zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, na zasadach określonych w przepisach o ustalaniu oraz wysokości należności przysługującej pracownikom państwowych jednostek z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju. Zwrot kosztów z tytułu zakwaterowania lub wyżywienia nie przysługuje w przypadku zapewnienia w miejscu wykonywania pracy bezpłatnego zakwaterowania lub wyżywienia. Koszty świadczeń zdrowotnych udzielanych w związku ze zwalczaniem epidemii oraz koszty związane z wynagrodzeniem, przejazdem, zakwaterowaniem i wyżywieniem osób skierowanych, są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce udzielania świadczeń.

Aktualizacja (24.04.2020 r.):

Zgodnie z Komunikatem Ministra Zdrowia, rekomenduje się ustalenie wynagrodzenia skierowanych do pracy przy zwalczaniu epidemii w wysokości nie niższej niż 150% kwoty wynagrodzenia, które osoba skierowana do pracy otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym została skierowana, przy czym nie więcej niż kwota tego wynagrodzenia plus 10 000 zł. Z powyższego Komunikatu wynika, że przy ustalaniu wynagrodzenia należy brać pod uwagę nie tylko wysokość dotychczasowego wynagrodzenia ze stosunku pracy, ale również kwoty wszelkich innych przychodów z tytułu wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty, czy też innego zawodu medycznego.

Podstawa prawna:

art. 47 ust. 7-13 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.), Komunikat Ministra Zdrowia z dnia 24 kwietnia 2020 r. w sprawie skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii (https://www.gov.pl/web/zdrowie/skierowanie-do-pracy-przy-zwalczaniu-epidemii).

6. Pytanie:
Czy lekarz skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii jest traktowany jak funkcjonariusz publiczny?

Odpowiedź:
Lekarz skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii nie jest funkcjonariuszem publicznym. Natomiast lekarzom, innym pracownikom podmiotów leczniczych oraz innym osobom podejmującym na zasadach określonych w ustawie działania w celu zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i zakażeń u ludzi przysługuje ochrona prawna należna funkcjonariuszowi publicznemu.

Podstawa prawna:

art. 48 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.).

7. Pytanie:
Jakie kary grożą za niewykonanie decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii w innym podmiocie?

Odpowiedź:
Za niewykonanie decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii, organ wydający ww. decyzję, tj. Minister Zdrowia lub właściwy wojewoda nakłada karę pieniężną w wysokości od 5000 zł do 30 000 zł. Decyzja w sprawie kary pieniężnej podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia. Decyzję tę doręcza się niezwłocznie. W przypadku ponownego popełnienia takiego samego czynu, wysokość kary pieniężnej jest nie niższa od wysokości kary pieniężnej wymierzonej poprzednio za takie naruszenie i ustala się ją, dokonując powiększenia o 25% wysokości poprzedniej kary pieniężnej. Egzekucja nałożonych kar pieniężnych następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Niezależnie od powyższego, niewykonanie decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii podlega karze grzywny, która może zostać orzeczona w trybie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2018 r. poz. 475, z późn. zm.). Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Podstawa prawna:

art. 48a ust. 2, ust. 3 pkt 2, ust. 4-6, art. 53-54 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.), art. 24 §1 i 3 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 821 z późn. zm.).

8. Pytanie:
Czy lekarzowi zatrudnionemu na oddziale innym, niż oddział chorób zakaźnych, pracodawca może powierzyć pracę polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu leczenia chorób zakaźnych? A co w przypadku, jeśli lekarz zatrudniony jest na podstawie umowy cywilnoprawnej (tzw. umowa kontraktowa)?

Odpowiedź:
Sytuacja lekarza będzie zależna od treści umowy o pracę. Jeśli z umowy o pracę wynika jedynie, że umówiona praca ma polegać na wykonywaniu zawodu lekarza i udzielaniu świadczeń zdrowotnych, bez określania jakiego rodzaju są to świadczenia, miejsca ich udzielania, to pracodawca może wydać pracownikowi polecenie wykonywania świadczeń zdrowotnych dowolnego rodzaju na dowolnym oddziale.

Takie polecenie nie może zostać wydane lekarzowi, w przypadku gdy z treści umowy o pracę wynika, że zobowiązał się on do wykonywania zawodu lekarza określonej specjalizacji lub udzielania świadczeń zdrowotnych określonego rodzaju (innych niż leczenie chorób zakaźnych). Jednakże w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, może on powierzyć takiemu pracownikowi inną pracę niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.

W przypadku lekarza zatrudnionego na podstawie umowy cywilnoprawnej, o zakresie obowiązków lekarza decyduje treść umowy. Wobec powyższego, powierzenie lekarzowi przez zleceniodawcę zadań polegających na leczeniu chorób zakaźnych jest możliwe tylko wtedy, gdy z treści umowy wynika, że przedmiotem umowy jest wykonywanie zawodu lekarza lub udzielanie świadczeń zdrowotnych bez wskazania określonego rodzaju świadczeń (innego niż leczenie chorób zakaźnych), a także gdy z treści umowy wprost wynika, że przedmiotem zlecenia jest udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie leczenia chorób zakaźnych.

Podstawa prawna:

art. 42 §4 i art. 100 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 z późn. zm.), art. 750 w zw. z art. 736 §1 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.).

9. Pytanie:

Kto może stwierdzić zgon osoby podejrzanej o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 lub zakażonej nim poza szpitalem? Jakie czynności należy podjąć w tym celu?

Odpowiedź:

Wojewoda powołuje lekarzy i lekarzy dentystów do stwierdzania zgonów osób podejrzanych o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 albo zakażonych tym wirusem poza szpitalem.

Stwierdzanie zgonów następuje na podstawie umowy zawartej z osobą powołaną przez właściwego wojewodę i jest finansowane ze środków budżetu państwa z części, której dysponentem jest wojewoda. Środki te uwzględniają wyposażenie powołanej osoby w środki ochrony indywidualnej stosowane w przypadku wykonywania czynności stwierdzania zgonu osoby zmarłej na chorobę wywołaną wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) wymienione poniżej.

Osoby bezpośrednio zaangażowane w proces dekontaminacji ciała i jego otoczenia oraz przygotowania do przewozu zwłok zmarłego zakażonego wirusem SARS-CoV-2 oraz mające bezpośredni kontakt ze zwłokami są zabezpieczane w następujące środki ochrony indywidualnej:

1) kombinezon albo długi fartuch ochronny i czepek na głowę;

2) jednorazową maskę zakrywającą otwory oddechowe, a do czasu umieszczenia zwłok w ochronnym, szczelnym worku maskę z filtrem co najmniej klasy N95/FFP2;

3) gogle lub przyłbicę ochronną - jednorazową lub poddaną uprzednio procedurze dekontaminacyjnej;

4) jednorazowe rękawice nitrylowe (optymalnie długie).

Środki ochrony indywidualnej wielorazowego użytku myje się i dezynfekuje po zakończeniu czynności.

W przypadku zwłok osób zmarłych na chorobę wywołaną wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) należy:

1) przeprowadzić dezynfekcję zwłok płynem odkażającym o spektrum działania wirusobójczym;

2) odstąpić od standardowych procedur mycia zwłok, a w przypadku zaistnienia takiej konieczności należy zachować szczególne środki ostrożności;

3) unikać ubierania zwłok do pochówku oraz okazywania zwłok;

4) umieścić zwłoki w ochronnym, szczelnym worku, wraz z ubraniem lub okryciem szpitalnym, a w przypadku przekazania zwłok do spopielenia umieścić pierwszy worek ze zwłokami w drugim worku;

5) zdezynfekować powierzchnię zewnętrzną kolejno każdego worka przez spryskanie płynem odkażającym o spektrum działania wirusobójczym;

6) zwłoki zabezpieczone w sposób opisany powyżej, umieścić w:

a) kapsule transportowej, w przypadku przekazywania zwłok do krematorium, wykonanej z materiału umożliwiającego jej mycie i dezynfekcję, która po przekazaniu zwłok do spalarni podlega standardowej dekontaminacji środkami powierzchniowoczynnymi, albo

b) trumnie do pochówku, w przypadku bezpośredniego pochowania na cmentarzu;

7) umieścić na dnie trumny do pochówku warstwę substancji płynochłonnej o grubości 5 cm;

8) niezwłocznie po złożeniu zwłok w trumnie lub kapsule transportowej trumnę lub kapsułę transportową zamknąć szczelnie i spryskać płynem odkażającym o spektrum działania wirusobójczym;

9) transport zwłok, jeżeli jest to możliwe, prowadzić jednym zespołem przewozowym.

Pomieszczenia, w których osoba zmarła przebywała, oraz wszystkie przedmioty, z którymi była w styczności, poddaje się odkażaniu.

Czynności, o których mowa w pkt 1-5 powyżej, w przypadku zgonu w szpitalu są wykonywane przez osoby zatrudnione przez szpital, a w przypadku zgonu poza szpitalem przez odpowiednio przeszkolone osoby zatrudnione w zakładach pogrzebowych.

Czynności, o których mowa w pkt 6-9 powyżej, są wykonywane przez odpowiednio przeszkolone osoby zatrudnione w zakładach pogrzebowych.

Podstawa prawna:

art. 7g ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.), art. 5a-5c rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. Nr 153, poz. 1783 z późn. zm.).

COVID-19 A SPECJALIZACJA

1.Pytanie:
Czy lekarz w trakcie specjalizacji może zostać skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii?

Odpowiedź:
W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne może zostać skierowany przez:

- wojewodę, w drodze decyzji, do pracy przy zwalczaniu epidemii do podmiotu, w którym odbywa szkolenie specjalizacyjne albo do innego podmiotu, albo

- pracodawcę do realizacji innych zadań niż wynikające z umowy, na podstawie której odbywa szkolenie specjalizacyjne, jeżeli nie zostanie wydana decyzja wojewody o skierowaniu do pracy przy zwalczania epidemii.

Lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne, który został skierowany przez pracodawcę do wykonywania pracy innej niż wynikająca z umowy, na podstawie której odbywa szkolenie specjalizacyjne, wykonuje pracę pod nadzorem lekarza specjalisty wyznaczonego przez kierownika jednostki, do której został skierowany. Lekarz specjalista nadzorujący pracę lekarza w trakcie szkolenia specjalizacyjnego nabywa odpowiednie uprawnienia kierownika specjalizacji.

Podstawa prawna:

art. 16m ust. 15 i 16 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U z 2020 r. poz. 514 z późn. zm.).

2.Pytanie:
Co w przypadku niezrealizowania przez lekarza części programu specjalizacji z powodu pracy przy zwalczaniu epidemii lub też odwołania kursu specjalizacyjnego w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego lub stanem epidemii?

Odpowiedź:
Na wniosek lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne dyrektor CMKP może uznać, w drodze decyzji, okres, w którym lekarz ten nie realizował programu specjalizacji, za równoważny z realizowaniem tego programu, jeżeli w okresie tym realizował zadania polegające na pracy przy zwalczaniu epidemii na podstawie decyzji wojewody lub inne zadania niż wynikające z umowy, na podstawie której odbywa szkolenie specjalizacyjne zlecone przez pracodawcę.

Lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne, któremu odwołano kurs specjalizacyjny w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego lub stanem epidemii, jest zwolniony z obowiązku realizacji tego kursu, jeżeli realizacja tego kursu wymaga przedłużenia szkolenia specjalizacyjnego o okres dłuższy niż 3 miesiące oraz zrealizował wszystkie inne kursy objęte programem specjalizacji.

Zgodnie z komunikatem Ministra Zdrowia, w sytuacji udzielenia lekarzowi odbywającemu szkolenie specjalizacyjne dodatkowej opieki nad dzieckiem, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374) szkolenie specjalizacyjne będzie ulegało przedłużeniu, z zachowaniem dotychczasowego trybu. W taki sam sposób będzie przedłużane szkolenie specjalizacyjne w przypadku objęcia lekarza kwarantanną.

Z komunikatu Ministra Zdrowia wynika również, że w przypadku, gdy na oddziale, w którym pracuje lekarz zostały wprowadzone zmiany organizacyjne – np. ograniczenie przyjęć, rezygnacja z dyżurów towarzyszących – które miały wpływ na stopień realizacji programu szkolenia specjalizacyjnego lub z powodu zagrożenia epidemicznego lub epidemii został odwołany kurs specjalizacyjny, szkolenie specjalizacyjne będzie przedłużone na podstawie procedury, zgodnie z którą, w uzasadnionych przypadkach zgodę na dodatkowe przedłużenie okresu trwania szkolenia specjalizacyjnego może wyrazić wojewoda, a w odniesieniu do lekarzy odbywających specjalizację w ramach rezydentury – minister właściwy do spraw zdrowia. W przypadku nadrobienia w okresie późniejszym poszczególnych elementów programu, np. procedur lub dyżurów, przedłużenie szkolenia nie będzie konieczne. Podobnie, jeżeli z powodu epidemii lekarz będzie świadczył pracę w trybie rotacyjnym, ale mimo tego w założonym okresie szkolenia zrealizuje wszystkie procedury, wówczas nie będzie konieczności jego przedłużenia. Ten sam mechanizm przedłużenia szkolenia specjalizacyjnego będzie miał zastosowanie, w przypadku gdy lekarz w trakcie szkolenia specjalizacyjnego, zostanie czasowo przeniesiony na inny odział, w którym w związku z epidemią istnieje zapotrzebowanie na kadry medyczne. Minister Zdrowia i Wojewoda, skorzysta z ww. procedury przy przedłużaniu szkolenia specjalizacyjnego, również wtedy, gdy z powodu stanu epidemii nie będą mogły odbywać się staże kierunkowe. W takiej sytuacji, lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne powinien wrócić do macierzystej placówki i zostać zagospodarowany zgodnie z jej potrzebami, w szczególności jednak na oddziale prowadzącym staż podstawowy.

Minister Zdrowia wyraził również pogląd, iż lekarz odbywający staż podstawowy w ramach szkolenia specjalizacyjnego w oddziale, który został czasowo przekształcony w oddział zakaźny, z powodu pandemii koronawirusa, kontynuuje to szkolenie bez konieczności jego zawieszania. Jednocześnie poinformowano, że przejściowa zmiana profilu oddziału może spowodować konieczność przedłużenia szkolenia jedynie w sytuacji gdy lekarz nie będzie miał możliwości zrealizowania wymaganych programem szkolenia procedur. Szkolenie specjalizacyjne rezydentów, po dostarczeniu stosownego zaświadczenia od pracodawcy będzie w takim wypadku przedłużane z zachowaniem trybu. Natomiast lekarze odbywający staż kierunkowy w ramach szkolenia specjalizacyjnego w oddziale, który został czasowo przekształcony w oddział zakaźny, z powodu pandemii koronawirusa, mogą powrócić do jednostki macierzystej i tam kontynuować szkolenie lub mogą zostać skierowani na inny staż kierunkowy. W przypadku konieczności przedłużenia szkolenia w skutek przerwania lub braku możliwości skierowania na staż kierunkowy z powodu przejściowej zmiany profilu oddziału realizującego staż kierunkowy, szkolenie specjalizacyjne ulegnie przedłużeniu. Szkolenie specjalizacyjne rezydentów, po dostarczeniu stosownego zaświadczenia od pracodawcy będzie w takim wypadku przedłużane z zachowaniem trybu.

Podstawa prawna:

art. 16l ust. 1 pkt 1 i ust. 3, art. 16m ust. 15 i 16 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 514 z późn. zm.), Komunikat Ministra Zdrowia z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zasad odbywania szkolenia specjalizacyjnego w okresie stanu epidemii choroby COVID-19 spowodowanej wirusem SARS-CoV-2 (https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-w-sprawie-zasad-odbywania-szkolenia-specjalizacyjnego-w-okresie-stanu-epidemii-choroby-covid-19-spowodowanej-wirusem-sars-cov-2), Komunikat Ministra Zdrowia z dnia 12 marca 2020 r. dotyczący odbywania szkolenia specjalizacyjnego na oddziale czasowo przekształconym w oddział zakaźny, (https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-dotyczacy-odbywania-szkolenia-specjalizacyjnego-na-oddziale-czasowo-przeksztalconym-w-oddzial-zakazny).

3.Pytanie:
Jaki jest status lekarzy, którzy zakończyli szkolenie specjalizacyjne, jednakże nie przystąpił do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego, gdyż egzamin ten nie odbył się w sesji wiosennej 2020?

Odpowiedź:
Lekarz, który uzyskał potwierdzenie zakończenia szkolenia specjalizacyjnego, lub lekarz, który ma uznany dorobek na podstawie przepisów ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, i wystąpił do dyrektora Centrum Egzaminów Medycznych z wnioskiem o przystąpienie do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w wiosennej sesji egzaminacyjnej w 2020 r. przedłużonej zgodnie z obowiązującymi przepisami, uznaje się za:

- lekarza specjalistę w dziedzinie, której dotyczył wniosek o przystąpienie do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego, jeżeli złożył z wynikiem pozytywnym część pisemną Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w tej dziedzinie, albo

- lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie, której dotyczył wniosek o przystąpienie do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego, jeżeli żadna z części Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w tej dziedzinie nie odbyła się w wiosennej sesji egzaminacyjnej w 2020 r.

- nie dłużej jednak niż do dnia wskazanego jako najbliższy termin Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w danej dziedzinie medycyny.

Lekarz, który wystąpił do dyrektora CEM z wnioskiem o przystąpienie do PES w wiosennej sesji egzaminacyjnej w 2020 r., uzyskuje tytuł lekarza specjalisty w danej dziedzinie medycyny pod warunkiem, że:

- złożył z wynikiem pozytywnym część testową PES w tej dziedzinie medycyny;

- część ustna PES w tej dziedzinie medycyny nie odbyła się do dnia 31 maja 2020 r.

Postawa prawna:

art. 7 ust. 12 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.), art. 16 ustawa z dnia z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 567).

COVID-19 A STAŻ PODYPLOMOWY

1.Pytanie:
Czy lekarz stażysta może zostać skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii?

Odpowiedź:
W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii lekarz stażysta może zostać skierowany przez:

- wojewodę, w drodze decyzji, do pracy przy zwalczaniu epidemii do podmiotu, w którym odbywa staż albo do innego podmiotu, albo

- pracodawcę do realizacji innych zadań niż wynikające z umowy o pracę w celu odbycia stażu podyplomowego, jeżeli nie zostanie wydana decyzja wojewody o skierowaniu do pracy przy zwalczania epidemii.

Zadania związane ze zwalczaniem epidemii lub zadania inne niż wynikające z umowy, muszą być dostosowane do poziomu wiedzy i umiejętności kierowanego lekarza stażysty oraz podlegać nadzorowi i kierownictwu lekarza specjalisty wyznaczonego przez kierownika jednostki, do której został skierowany lekarz stażysta.

Podstawa prawna:

art. 15 ust. 8a i 8b ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 514 z późn. zm.).

2.Pytanie:

Co w przypadku niezrealizowania przez lekarza części stażu podyplomowego z powodu pracy przy zwalczaniu epidemii lub też odwołania szkolenia lub stażu cząstkowego w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego lub stanem epidemii?

Odpowiedź:

Na wniosek lekarza stażysty minister właściwy do spraw zdrowia może uznać, w drodze decyzji, okres, w którym lekarz ten nie realizował programu stażu podyplomowego, za równoważny z realizowaniem tego programu, jeżeli realizował w tym czasie zadania polegające na zwalczaniu epidemii wyznaczone na podstawie decyzji wojewody, lub zadania inne niż wynikające z umowy o pracę w celu odbycia stażu podyplomowego wyznaczone przez pracodawcę.

Zgonie ze stanowiskiem Ministra Zdrowia, w związku z wprowadzonymi zmianami sytuacja lekarza stażysty w trakcie epidemii może być następująca:

- lekarz może realizować program stażu podyplomowego zgodnie z założeniami.

- lekarz, który przebywa na stażu cząstkowym może kontynuować szkolenie lub wrócić do jednostki, z którą ma podpisaną umowę o pracę, gdzie kontynuuje szkolenie lub zostaje skierowany do innych zadań dostosowanych do poziomu jego wiedzy i umiejętności.

- W przypadku gdy jednostka, z którą lekarz stażysta ma podpisaną umowę o pracę, zawiesza działalność (np. stomatologia) lub zmienia jej profil (np. szpital jednoimienny) w związku z czym nie jest w stanie ani realizować programu stażu podyplomowego, ani kierować lekarza do innych zadań, staż podyplomowy ulega zawieszeniu do czasu trwania przesłanek zmian organizacyjnych podmiotu leczniczego. W tym czasie lekarz stażysta otrzymuje dotychczasowe wynagrodzenie.

Jednocześnie w swoim komunikacie Minister Zdrowia zauważa, że w sytuacji udzielenia lekarzowi stażyście dodatkowej opieki nad dzieckiem, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374) staż podyplomowy będzie wydłużony z zachowaniem dotychczasowych zasad finansowania. W taki sam sposób będzie przedłużany staż w przypadku objęcia lekarza kwarantanną. W przypadku, gdy na oddziale, w którym pracuje lekarz stażysta zostały wprowadzone zmiany organizacyjne – np. ograniczenie przyjęć, rezygnacja z dyżurów towarzyszących – które miały wpływ na stopień realizacji programu stażu podyplomowego lub z powodu stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii zostało odwołane szkolenie lub staż cząstkowy objęty programem stażu podyplomowego, staż podyplomowy zostanie przedłużony z zachowaniem dotychczasowych zasad finansowania. Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało przygotowanie w tym zakresie stosownej zmiany przepisów, polegającej na wprowadzeniu możliwości przedłużenia stażu podyplomowego przez marszałka województwa w porozumieniu z właściwą okręgową radą lekarską w tzw. uzasadnionych przypadkach. Ten sam mechanizm przedłużenia stażu podyplomowego będzie miał zastosowanie, w przypadku gdy lekarz w trakcie stażu podyplomowego, zostanie czasowo przeniesiony na inny odział lub do innej jednostki, w którym/w której w związku z epidemią istnieje zapotrzebowanie na kadry medyczne. Przy czym należy zwrócić uwagę, że w tym przypadku decyzja o sposobie postępowania należy do lekarza stażysty. Może on bowiem wystąpić do Ministra Zdrowia z wnioskiem o przedłużenie stażu podyplomowego na dotychczasowych zasadach finansowych lub z wnioskiem o uznanie okresu pracy w przy zwalczaniu epidemii lub wykonywania zadań innych niż wynikające z umowy na poczet realizacji części stażu podyplomowego.

Aktualizacja (30.04.2020 r.):

Zgodnie z nowelizacją przepisów dotyczących stażu podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów, w przypadku niezrealizowania przez lekarza, lekarza dentystę programu stażu podyplomowego w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, czas trwania stażu lekarza, lekarza dentysty ulega przedłużeniu.

Podstawa prawna:

art. 15 ust. 8c ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 514 z późn. zm.), §3 ust. 4 pkt 1, 3 i 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2012 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 474 z późn. zm.), Komunikat Ministra Zdrowia z dnia 2 kwietnia 2020 r. w sprawie zasad realizacji stażu podyplomowego w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii wirusem SARS-CoV-2 (https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-w-sprawie-zasad-realizacji-stazu-podyplomowego-w-okresie-stanu-zagrozenia-epidemicznegoepidemii-wirusem-sars-cov-2).

ZASADY WYKONYWANIA ZAWODU I ORGANIZACJA UDZIELANIA ŚWIĄDCZEŃ ZDROWOTNYCH

1.Pytanie:
Czy obowiązkowe ubezpieczenie OC podmiotu wykonującego działalność leczniczą (lekarza prowadzącego praktykę lub podmiotu leczniczego) obejmuje szkody osobowe będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych związane z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 powstałe w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii?

Odpowiedź:
Obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotu wykonującego działalność leczniczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych, wyrządzone działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonego, które miało miejsce w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej.

Ubezpieczenie OC nie obejmuje szkód:

- wyrządzonych przez podmiot wykonujący działalność leczniczą po pozbawieniu lub w okresie zawieszenia prawa do prowadzenia działalności leczniczej;

- polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie rzeczy;

- polegających na zapłacie kar umownych;

- powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru;

- będących następstwem zabiegów chirurgii plastycznej lub zabiegów kosmetycznych, chyba że są one udzielane w przypadkach będących następstwem wady wrodzonej, urazu, choroby lub następstwem jej leczenia.

Należy zaznaczyć, że zakład ubezpieczeń nie ma możliwości ograniczenia swojej odpowiedzialności w umowie.

Z powyższego wynika więc, że obowiązkowe ubezpieczenie OC podmiotu wykonującego działalność leczniczą obejmuje szkody osobowe będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania ich udzielania związanych z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 powstałe w czasie stanu zagrożenia epidemiczego lub stanu epidemii.

Podobne stanowisko zostało przedstawione w piśmie skierowanym do Sekretarza Naczelnej Rady Lekarskiej przez jednego z ubezpieczycieli, TU Inter Polska S.A.: https://nil.org.pl/dla-lekarzy/dla-stomatologow/moja-praktyka/4573-covid-19-a-odpowiedzialnosc-gabinetu-list-od-tu

Podstawa prawna:

§1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2019 r. poz. 866).

2.Pytanie:
Czy w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii dopuszczalne jest udzielanie świadczeń zdrowotnych w kilku podmiotach leczniczych?

Odpowiedź:
Ministrowi Zdrowia przysługuje uprawnienie do wydania rozporządzenia, w którym określi standardy w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem, mając na względzie potrzebę zapobiegania i zwalczania zakażeń COVID-19.

Obecnie, tj. wg stanu na dzień 14 kwietnia 2020 r., nie zostało wydane żadne rozporządzenie, które ograniczałoby możliwość udzielania świadczeń zdrowotnych w innym miejscu lekarzom lub innym osobom wykonującym zawód medyczny mającym bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Jednocześnie Minister Zdrowia, w wydanym przez siebie komunikacie, prosi, by w przypadku wykonywania pracy w kontakcie z osobami ze zdiagnozowanym zakażeniem albo z podejrzeniem zakażenia powstrzymać się od wykonywania pracy z innymi pacjentami, w innych podmiotach leczniczych czy jednostkach organizacyjnych systemu ochrony zdrowia. Pracownikom, którzy nie mają bezpośredniego kontaktu z takimi grupami pacjentów, Minister Zdrowia zaleca natomiast ograniczenie liczby miejsc wykonywanej pracy.

Aktualizacja (30.04.2020 r.):

W dniu 30 kwietnia 2020 r. weszło w życie rozporządzenie, które wprowadza obowiązek opracowania wykazów stanowisk pracy, na których osoby wykonujące zawód medyczny mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, w tym uczestniczą w ich transporcie. Obowiązek opracowania takiego wykazu stanowisk został nałożony na każdego kierownika podmiotu leczniczego umieszczonego w wykazie podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej wykonywanych w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wykonującego działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 lub w którego wyodrębnionej komórce organizacyjnej są udzielane świadczenia opieki zdrowotnej wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.

W wykazie umieszcza się stanowiska pracy, na których osoby wykonujące zawód medyczny uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Osoby uczestniczące w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej na stanowiskach określonych w wykazie stanowisk nie mogą uczestniczyć w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Ograniczenie to nie dotyczy udzielania świadczeń opieki zdrowotnej niewymagających bezpośredniego kontaktu z tymi pacjentami, w szczególności udzielania tych świadczeń za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Osoby pracujące na stanowiskach określonych w wykazie stanowisk muszą zostać poinformowane na piśmie przez kierownika podmiotu leczniczego o objęciu ich ograniczeniem. W informacji określa się dzień początkowy oraz końcowy objęcia ograniczeniem. W przypadku gdy nie ma możliwości określenia dnia końcowego objęcia ograniczeniem, ograniczenie obowiązuje do dnia jego odwołania przez kierownika podmiotu leczniczego, nie dłużej jednak niż do dnia zakończenia obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 lub ustania zatrudnienia osoby objętej ograniczeniem w podmiocie leczniczym. Dzień końcowy objęcia ograniczeniem nie może przypadać wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia zaprzestania udzielania świadczeń opieki zdrowotnej na stanowisku określonym wykazem stanowisk.

Przekazanie informacji potwierdza się pisemnie wraz ze wskazaniem daty doręczenia. W przypadku braku możliwości uzyskania podpisu osoby, której przekazano informację, dokonuje się adnotacji o przekazaniu informacji, przyczynie niemożności uzyskania podpisu wraz ze wskazaniem daty doręczenia. W przypadku gdy informacja została przekazana później niż dzień określony w treści informacji jako dzień początkowy obowiązywania ograniczenia, wówczas ograniczenie obowiązuje od dnia powiadomienia osoby objętej ograniczeniem. Adnotacji o terminie otrzymania informacji dokonuje się w obecności osoby przekazującej.

Wykaz stanowisk wraz z listą osób zatrudnionych na nich przekazuje raz w miesiącu w terminie do 10. dnia każdego miesiąca w postaci elektronicznej, w sposób zapewniający właściwą ochronę danych osobowych, do właściwego miejscowo wojewody oraz dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

W przypadkach uzasadnionych koniecznością zapewnienia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej dyrektor oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia może, na wniosek kierownika podmiotu leczniczego, wyrazić zgodę na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej przez osobę wykonującą zawód medyczny mimo objęcia jej ograniczeniem. Informacja o wyrażeniu zgody jest przekazywana niezwłocznie na piśmie wnioskodawcy, osobie, której dotyczy wniosek, kierownikowi podmiotu leczniczego oraz wojewodzie. Wniosek w tej sprawie wnosi się do dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia właściwego ze względu na miejsce działania podmiotu leczniczego, w którym udziela świadczeń zdrowotnych osoba wykonująca zawód medyczny objęta ograniczeniem.

W przypadku osoby pracującej na stanowisku określonym w wykazie stanowisk w danym podmiocie leczniczym, pozostali pracodawcy zatrudniający tę osobę udzielają jej, na jej wniosek, urlopu bezpłatnego na okres obowiązywania ograniczenia. Przekazanie osobie wykonującej zawód medyczny informacji o ograniczeniu stanowi podstawę do zaprzestania w okresie obowiązywania ograniczenia świadczenia pracy na podstawie innej niż stosunek pracy oraz wykonywania zawodu medycznego w formie praktyki zawodowej - wykonywanych poza podmiotem leczniczym, w którym wprowadzono ograniczenie. Pouczenie w tym zakresie powinno znaleźć się w informacji o objęciu ograniczeniem. Zasad tych nie stosuje się w przypadku uzyskania zgody dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia na udzielanie świadczeń przez daną osobę mimo objęcia jej ograniczeniem oraz do osób, które udzielając świadczeń w innych podmiotach niż podmiot w którym wprowadzono ograniczenie, nie mają bezpośredniego kontaktu z pacjentami innymi niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Kierownik podmiotu leczniczego przekazuje po raz pierwszy dokumenty z informacją o objęciu ograniczeniem w terminie 5 dni od dnia wejścia w życie rozporządzenia tj. do dnia 5 maja 2020 r.

Podstawa Prawna:

art. 7d ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2020 r. w sprawie standardów w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem (Dz. U. poz. 775), Komunikat Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2020 r. do pracowników ochrony zdrowia ( https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-do-pracownikow-ochrony-zdrowia).

3. Pytanie:
Czy lekarzowi pracującemu tylko w szpitalu jednoimiennym lub oddziale zakaźnym, w którym udzielane są świadczenia opieki zdrowotnej wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, przysługuje z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie?

Odpowiedź:
Jak wskazano w komunikacie Narodowego Funduszu Zdrowia, w związku z wejściem w życie przepisów wprowadzających ograniczenia przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej innym pacjentom przez osoby wykonujące zawód medyczny, które mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, Minister Zdrowia polecił Narodowemu Funduszowi Zdrowia przekazanie podmiotom, w których zostały wprowadzone ograniczenia, środków finansowych z przeznaczeniem na przyznanie osobom uczestniczącym w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i objętym ograniczeniami, dodatkowego świadczenia pieniężnego, wypłacanego miesięcznie, przez okres objęcia ograniczeniem.

Zgodnie z informacjami zawartymi w komunikatach Narodowego Funduszu Zdrowia, dodatkowe świadczenie pieniężne ma być wypłacane na zasadach opisanych poniżej.

Dodatkowe świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które spełniają łącznie następujące kryteria:

wykonują zawód medyczny (np. lekarz, lekarz dentysta);
są zatrudnieni (na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej) w podmiocie leczniczym, wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 (tj. szpital jednoimienny) lub, w którego wyodrębnionej komórce organizacyjnej są udzielane świadczenia opieki zdrowotnej wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 (tj. szpital z oddziałem zakaźnym) – umieszczonym w wykazie opracowywanym przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą.
są zatrudnieni na stanowisku, na którym mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, w tym uczestniczą w ich transporcie, a stanowisko to zostało umieszczone w odpowiednim wykazie stanowisk przygotowanym przez kierownika podmiotu leczniczego.

Kwota dodatkowego świadczenia pieniężnego będzie ustalana jako 80% wynagrodzenia brutto otrzymywanego przez pracownika medycznego w innych miejscach pracy, (przy czym nie uwzględnia się wynagrodzenia uzyskanego w aktualnym miejscu zatrudnienia) za marzec 2020 r. albo miesiąc poprzedzający ten, w którym pracownik został objęty ograniczeniem, albo też 50% wynagrodzenia zasadniczego pracownika medycznego w szpitalu, w którym będzie objęty ograniczeniem za marzec 2020 r. lub, w przypadku, gdy pracownik ten nie był w tym czasie zatrudniony w danym szpitalu, 50% wysokości miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego tej osoby w szpitalu na dzień udostępniania informacji.

Jednocześnie kwota dodatkowego świadczenia pieniężnego nie może być niższa niż 50% wynagrodzenia zasadniczego pracownika medycznego w szpitalu, w którym będzie objęty ograniczeniem za marzec 2020 r. lub, w przypadku, gdy pracownik ten nie był w tym czasie zatrudniony w danym szpitalu, 50% wysokości miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego tej osoby w szpitalu na dzień udostępniania informacji.

Dodatkowo kwota dodatkowego świadczenia pieniężnego nie może być wyższa niż 10 tys. zł.

Powyższa kwota uwzględniać będzie pozostające po stronie pracodawcy koszty na składki na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych.

Środki finansowe na realizację powyższych przepisów pochodzić będą z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia.

Podstawa prawna:

Komunikat Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2020 r. w sprawie dodatkowych środków dla osób udzielających świadczeń w podmiotach w związku z epidemią COVID-19 (https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-w-sprawie-dodatkowych-srodkow-dla-osob-udzielajacych-swiadczen-w-podmiotach-w-zwiazku-z-epidemia-covid-19,7705.html); Komunikat Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 maja 2020 r. w sprawie dodatkowego wynagrodzenia dla personelu medycznego za pracę w jednym miejscu (https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/dodatkowe-wynagrodzenie-dla-personelu-medycznego-za-prace-w-jednym-miejscu,7721.html).

4.Pytanie:
W jaki sposób zorganizować udzielanie świadczeń zdrowotnych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii?

Odpowiedź:
Wytyczne i rekomendacje w zakresie postępowania dla lekarzy różnych specjalizacji i lekarzy dentystów zostały zebrane pod adresem:

https://izba-lekarska.org.pl/o-izbie/aktualnosci/wytyczne-i-rekomendacje

Zbiór wytycznych dotyczących udzielania poszczególnych rodzajów świadczeń znajduje się również na stronie Ministerstwa Zdrowia pod adresem:

https://www.gov.pl/web/zdrowie/wytyczne-dla-poszczegolnych-zakresow-i-rodzajow-swiadczen

Ponadto, na stronie Ministerstwa Zdrowia znajdują się również przydatne wskazówki dotyczące diagnostyki i leczenia, dostępne pod adresem:

https://www.gov.pl/web/zdrowie/przydatne-wskazowki-dotyczace-diagnostyki-i-leczenia

5.Pytanie:
Czy podczas stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii istnieje możliwość udzielania świadczeń opieki zdrowotnej za pomocą systemów teleinformatycznych lub systemów łączności (tzw. telemedycyna)?

Odpowiedź:

I. Świadczenia telemedyczne niezwiązane z przeciwdziałaniem COVID-19

Lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby. Jeśli lekarz uzna za zasadne, może wystawić receptę (także e-receptę). Lekarz może, bez dokonania badania pacjenta, wystawić receptę (także e-receptę) niezbędną do kontynuacji leczenia oraz zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne jako kontynuację zaopatrzenia w wyroby medyczne, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta odzwierciedlonym w dokumentacji medycznej. Informacje o wystawieniu recepty lub zlecenia zamieszcza się w dokumentacji medycznej pacjenta.

II. Teleporady związane z przeciwdziałaniem COVID-19

W celu przeciwdziałania COVID-19, wprowadzono natomiast szczegółowe regulacje, umożliwiające udzielanie świadczeń w formie teleporady. W obowiązującym stanie prawnym, lekarz oraz lekarz dentysta posiadający prawo wykonywania zawodu, który nie jest zawieszony w prawie wykonywania zawodu ani ograniczony w wykonywaniu określonych czynności medycznych, ukarany karą zawieszenia prawa wykonywania zawodu, ani pozbawiony możliwości wykonywania zawodu prawomocnym orzeczeniem środka karnego zakazu wykonywania zawodu albo zawieszony w wykonywaniu zawodu zastosowanym środkiem zapobiegawczym, może udzielać świadczeń opieki zdrowotnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego przez jednostkę podległą ministrowi właściwemu do spraw zdrowia właściwą w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia, zwanych dalej "teleporadą", bez konieczności wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz bez konieczności dopełnienia obowiązków dotyczących dokumentacji medycznej wynikających z przepisów o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Działalność ta nie podlega wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Podmioty takie muszą natomiast zostać wpisane do wykazu opracowywanego przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą. Wykaz podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym w drodze obwieszczenia wojewody oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia. Teleporady mogą być również udzielane przez podmioty wpisane do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą (lekarze prowadzący praktyki lekarskie oraz podmioty lecznicze).

W celu uzyskania dostępu do systemu teleinformatycznego, o którym mowa powyżej, lekarz oraz lekarz dentysta składa do jednostki podległej Ministrowi Zdrowia właściwej w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia, wniosek w postaci elektronicznej zawierający: oświadczenie o zamiarze udzielania teleporad, z podaniem miejsca i, jeżeli to możliwe, czasu ich wykonywania oraz dane dotyczące tego lekarza albo lekarz dentysty: imię i nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL lekarza lub lekarza dentysty lub serię i numer jego dowodu tożsamości w przypadku braku numeru PESEL, numer prawa wykonywania zawodu lekarza lub numer prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty, określenie tytułu zawodowego, posiadane specjalizacje, numer telefonu do kontaktu, adres poczty elektronicznej, adres do korespondencji.

Lekarz oraz lekarz dentysta udzielający świadczeń, prowadzi dokumentację medyczną w postaci karty teleporady. Karta teleporady zawiera: oznaczenie pacjenta: (imię i nazwisko, numer PESEL, a w jego braku serię i numer innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę urodzenia oraz płeć, jeżeli numer PESEL nie został nadany, adres miejsca zamieszkania, adres poczty elektronicznej, numer telefonu do kontaktu); oznaczenie osoby udzielającej teleporady: (imię i nazwisko, tytuł zawodowy, numer prawa wykonywania zawodu); informacje dotyczące stanu zdrowia oraz zalecanego procesu diagnostycznego i leczniczego: (rozpoznanie choroby lub problemu zdrowotnego, zalecenia, informacje o wystawionych zaświadczeniach, receptach lub skierowaniach, inne informacje istotne dla procesu leczenia.) Karty teleporady są przechowywane przez okres 30 dni od dnia udzielenia teleporady.

Należy zaznaczyć, że powyższa procedura dotyczy udzielania świadczeń zdrowotnych związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 przez podmioty znajdujące się w wykazie opracowywanym przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą. Szczególnych, uproszczonych zasad udzielania świadczeń w formie teleporady nie stosuje się do udzielania świadczeń telemedycznych niezwiązanych z przeciwdziałaniem COVID-19.

Podstawa prawna:

art. 42 ust. 1, 2 i 5 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 514 z późn. zm.), art. 7 ust. 1-5, 7-9 i 11 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.).

6.Pytanie:
Na kim spoczywa obowiązek zapewnienia środków ochrony osobistej? Na lekarzu czy podmiocie leczniczym będącym jego pracodawcą lub zleceniodawcą?

Odpowiedź:
Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany m.in. organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy; zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń; reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy czy też zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy również osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.

W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Zasada ta nie dotyczy jednak pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

Podstawa prawna:

art. 207 §1 i 2, art. 210 §1, § 4 -5 oraz art. 304 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 z późn. zm.).

7.Pytanie:

Jak należy postąpić w przypadku uzyskania informacji o podejrzeniu zakażenia u pacjenta w trakcie pobierania wywiadu przed udzieleniem świadczenia w podmiocie wykonującym działalność leczniczą?

Odpowiedź:

Wytyczne i rekomendacje w zakresie postępowania dla lekarzy różnych specjalizacji i lekarzy dentystów, w tym zalecane środki ostrożności i zasady postępowania, zostały zebrane pod adresem:

https://izba-lekarska.org.pl/o-izbie/aktualnosci/wytyczne-i-rekomendacje

W przypadku uzyskania informacji o podejrzeniu zakażenia u pacjenta w trakcie pobierania wywiadu przed udzieleniem świadczenia, w razie braku innych szczegółowych zaleceń, należy podjąć następujące działania:

niezwłocznie poinformować Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (poprzez wypełnienie druku ZLK- 1, lub kontakt pod numerem alarmowym: 606-108-040)
do czasu podjęcia decyzji o dalszym postępowaniu w stosunku do pacjenta, pacjent powinien być umieszczony w oddzielnym pomieszczeniu z dostępem do toalety, jeśli nie jest możliwe, zamknąć gabinet, który po przekazaniu pacjenta zespołowi ratownictwa medycznego powinien być odkażony i wywietrzony
postępować zgodnie z otrzymanymi instrukcjami otrzymanymi od PSSE, w tym sporządzić listę osób mających kontakt z chorym (personelu medycznego oraz innych np. przebywających w poczekalni) na podstawie dokumentów tożsamości: imię nazwisko, adres zamieszkania, telefon kontaktowy (zgodnie z Załącznikiem nr 1) i przekazać ją do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na danym terenie. Osoby te zostaną objęte nadzorem epidemiologicznym
w przypadku pacjenta z potrzebą udzielenia świadczenia zdrowotnego – wyboru miejsca udzielenia pomocy dokonuje zespół ratownictwa medycznego w ambulansie przystosowanym do przewozu chorego zapewniających jego izolację – pomocy udzielić powinna wyznaczona w tym celu jednostka

Podstawa prawna:

Zalecenia Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2020 r. dotyczące postępowania przy udzielaniu świadczeń stomatologicznych w sytuacji ogłoszonego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (https://www.gov.pl/web/zdrowie/zalecenia-postepowania-przy-udzielaniu-swiadczen-stomatologicznych-w-sytuacji-ogloszonego-na-terenie-rzeczypospolitej-polskiej-stanu-epidemii-w-zwiazku-z-zakazeniami-wirusem-sars-cov-2)

8.Pytanie:

Czy w przypadku objęcia lekarza kwarantanną dozwolone jest udzielanie świadczeń zdrowotnych w miejscu pracy, w którym doszło do kontaktu z osobą zakażoną?

Odpowiedź:

W celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, osoby chore na chorobę zakaźną albo osoby podejrzane o zachorowanie na chorobę zakaźną mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Osoby, które były narażone na chorobę zakaźną lub pozostawały w styczności ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, a nie wykazują objawów chorobowych, podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od dnia następującego po ostatnim dniu odpowiednio narażenia albo styczności. Obowiązkowa kwarantanna lub nadzór epidemiologiczny mogą być stosowane wobec tej samej osoby więcej niż raz, do czasu stwierdzenia braku zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego. Okres obowiązkowej kwarantanny w przypadku choroby wywołanej wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) wynosi 14 dni.

Państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może, w drodze decyzji, nałożyć na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, obowiązki określone w przepisach, w tym m.in. obowiązek poddania się nadzorowi epidemiologicznemu, kwarantannie, hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Decyzji takiej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja wydawana w przypadku podejrzenia zakażenia lub choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób może być przekazywana w każdy możliwy sposób zapewniający dotarcie decyzji do adresata, w tym ustnie; nie wymagają uzasadnienia; przekazana w sposób inny niż na piśmie, jest następnie doręczana na piśmie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających doręczenie w ten sposób.

Zakazane jest opuszczanie miejsca kwarantanny, izolacji lub izolacji w warunkach domowych - chyba, że odpowiednio dana osoba wymaga hospitalizacji albo organ inspekcji sanitarnej postanowi inaczej. Tym samym, lekarz skierowany do miejsca kwarantanny (np. miejsca zamieszkania) nie ma możliwości udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu pracy, w którym miał kontakt z osobą zakażoną.

W razie stwierdzenia naruszenia obowiązku hospitalizacji, kwarantanny lub izolacji w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem lub zwalczaniem COVID-19, nałożonego przez właściwy organ lub wynikającego z przepisów prawa, państwowy powiatowy inspektor sanitarny nakłada na osobę naruszającą taki obowiązek, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną w kwocie do 30 000 zł. Stwierdzenie naruszenia tego obowiązku może nastąpić w szczególności na podstawie ustaleń Policji, innych służb państwowych lub innych uprawnionych podmiotów.

Podstawa prawna:

Art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. e-f i lit. h-j, art. 33 ust. 1 i ust. 3-3a, art. 34 ust. 1-4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.), art. 15zzzn ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.), §5 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego (Dz. U. poz. 607).

COVID-19 A ŚWIADCZENIA I UPRAWNIENIA PRZYSŁUGUJĄCE LEKARZOM

1.Pytanie:
Jakie świadczenia przysługują lekarzowi prowadzącemu działalność gospodarczą w związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii?

Odpowiedź:
Najważniejsze zmiany, w tym w zakresie wprowadzonych świadczeń mających na celu ułatwienie przedsiębiorcom prowadzenia działalności gospodarczej, wprowadzone ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568), zostały opisane pod adresem: https://izba-lekarska.org.pl/o-izbie/aktualnosci/koronawirus-a-dzialalnosc-gospodarcza-lekarzy-i-lekarzy-dentystow

2.Pytanie:
Jakie uprawnienia przysługują lekarzowi wychowującemu dziecko w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19?

.Odpowiedź:
Zgodnie z treścią przepisów tzw. specustawy, obowiązujących od dnia 7 marca 2020 r., w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu (m.in. lekarzowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, umowy o świadczenie usług lub odprowadzającemu składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej) zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie wlicza się do okresu, na który przyznawany jest podstawowy zasiłek opiekuńczy. Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie przysługuje podstawowy zasiłek opiekuńczy.

Nowelizacją ww. przepisów, z mocą obowiązującą od dnia 26 marca 2020 r., katalog osób uprawnionych do dodatkowego zasiłku opiekuńczego został poszerzony o ubezpieczonych zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Jednocześnie podobne uprawnienia zostały przyznane ubezpieczonym zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza ta osoba.

Przywołaną wyżej nowelizacją wprowadzono również następujące zasady. Osobom, które na dzień 31 marca 2020 r. nie skorzystały w całości z dodatkowego zasiłku opiekuńczego, zasiłek ten przyznaje się na zasadach sprzed nowelizacji. Ponadto, do okresu przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego (nie dłuższego niż 14 dni) nie wlicza się dotychczas wykorzystanego okresu dodatkowego zasiłku opiekuńczego przyznanego na zasadach sprzed nowelizacji. W praktyce oznacza to, że osobom, które wykorzystały dodatkowy zasiłek opiekuńczy, przyznany na podstawie przepisów obowiązujących od dnia 7 marca 2020 r. (na okres nie dłuższy niż 14 dni), przyznano możliwość skorzystania z kolejnego dodatkowego zasiłku opiekuńczego na podstawie znowelizowanych przepisów (na kolejny okres nie dłuższy niż 14 dni).

Jednocześnie, jeżeli w okresie pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczony będący pracownikiem wykonującym zawód medyczny, świadczy pracę w podmiocie leczniczym w ramach dyżuru medycznego w godzinach innych niż czas zwolnienia od wykonywania pracy w związku z osobistym sprawowaniem opieki, nie traci prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Dodatkowo, Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, określić dłuższy okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego niż wskazany powyżej, biorąc pod uwagę okres na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki lub okres niemożności sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych.

Wykorzystując przedmiotowe uprawnienie, na podstawie stosownego rozporządzenia, z mocą obowiązującą od dnia 9 kwietnia 2020 r. wprowadzono przepisy, przedłużające okres przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zgodnie z przywołanymi przepisami, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje na okres na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki lub w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych z powodu COVID-19, jednak nie dłużej niż do dnia 26 kwietnia 2020 r.

Aktualizacja (27.04.2020 r.):

Kolejnym rozporządzeniem, obowiązującym z mocą od 27 kwietnia 2020 r. wydłużono okres przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego na okres zamknięcia żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz innych placówek lub w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych z powodu COVID-19, jednak nie dłużej niż do dnia 3 maja 2020 r.

Aktualizacja (04.05.2020 r.):

W dniu 5 maja 2020 r. weszło w życie rozporządzenie, ponownie przedłużające okres przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego na okres na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki lub w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych z powodu COVID-19, jednak nie dłużej niż do dnia 24 maja 2020 r. Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje również w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19, przez okres niemożności zapewnienia opieki przez te placówki, jednak nie dłużej niż do dnia 24 maja 2020 r. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje również ubezpieczonemu oraz funkcjonariuszowi, którzy podejmą decyzję o osobistym sprawowaniu opieki, jednak nie dłużej niż do dnia 24 maja 2020 r.

Aktualizacja (14.05.2020 r.):

Kolejne rozporządzenie, które weszło w życie w dniu 14 maja 2020 r., z mocą od dnia 25 maja 2020 r., przyznaje dodatkowy zasiłek opiekuńczy na okres na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki lub w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych z powodu COVID-19, jednak nie dłużej niż do dnia 14 czerwca 2020 r. Przedłużony zostaje także okres przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19, który przysługiwał będzie przez okres niemożności zapewnienia opieki przez te placówki, jednak nie dłużej niż do dnia 14 czerwca 2020 r. Przedłużony został również okres obowiązywania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, który przysługuje również ubezpieczonemu oraz funkcjonariuszowi, którzy podejmą decyzję o osobistym sprawowaniu opieki, jednak nie dłużej niż do dnia 14 czerwca 2020 r

Podstawa prawna:

art. 4, art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.), art. 32 ust. 1 pkt 1, art. 34, art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 645 z późn. zm.), art. 80 i art. 82 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568 z późn. zm.), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 656), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz. U. poz. 748), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz. U. poz. 790), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 maja 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz. U. poz. 856).

3.Pytanie:
Czy lekarzowi podlegającemu obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych przysługuje zasiłek chorobowy?

Odpowiedź:
Ubezpieczonemu wykonującemu zawód medyczny zatrudnionemu w podmiocie leczniczym, w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, wynikających z pozostawania w styczności z osobami chorymi z powodu COVID-19 w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym oraz w czasie niezdolności do pracy z powodu COVID-19 powstałej w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym przysługuje zasiłek chorobowy, którego miesięczny wymiar wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Jeżeli w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, ubezpieczony wykonujący zawód medyczny świadczy pracę zdalną na rzecz podmiotu wykonującego działalność leczniczą lub udziela świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, nie traci prawa do zasiłku chorobowego.

Podstawa prawna:

art. 4b ust. 2 i art. 4c ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.).

4.Pytanie:
Czy lekarze i inny personel medyczny podlegają kontroli bezpieczeństwa na lotnisku?

Odpowiedź:
W stosunku do personelu medycznego innego niż zatrudniony przez zarządzającego lotniskiem oraz należących do tego personelu pojazdów do obsługi pasażerów u których występują objawy chorób zakaźnych oraz innych osób, które przebywały z takimi osobami, wpisanych na listę personelu i pojazdów znajdującą się w punkcie kontroli bezpieczeństwa, zatwierdzoną przez zarządzającego lotniskiem albo inną osobę przez niego upoważnioną, mogą zostać ustalone szczególne zasady kontroli bezpieczeństwa lub może nastąpić odstąpienie od kontroli. Decyzję o ustaleniu szczególnych zasad kontroli lub o odstąpieniu od niej podejmuje zarządzający lotniskiem, za zgodą Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Podstawa prawna:

art. 5 ustawy dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.).

5.Pytanie:
Czy podmiot leczniczy będący pracodawcą ma obowiązek udostępnić lub sfinansować pracownikom medycznym miejsca, w których mogą oni obyć tzw. „izolacje prewencyjną” umożliwiając odizolowanie się od rodziny, w celu zapewnienia jej bezpieczeństwa?

Odpowiedź:
Obecne przepisy, według stanu na dzień 14 kwietnia 2020 r., nie przewidują nałożenia na pracodawcę obowiązku udostępnienia lub sfinansowania miejsc do odbycia przez pracowników medycznych izolacji prewencyjnej.

Niezależnie od powyższego, Śląska Izba Lekarska w Katowicach podejmuje działania w celu umożliwienia skorzystania przez lekarzy z lokali w celu izolacji prewencyjnej na preferencyjnych warunkach, jak również częściowej refundacji kosztów przebytej izolacji prewencyjnej. Więcej informacji na ten temat można znaleźć pod adresem: https://izba-lekarska.org.pl/o-izbie/aktualnosci/lokal-na-kwarantanne

Ponadto, Narodowy Fundusz Zdrowia na polecenie Ministra Zdrowia zabezpieczy miejsca noclegowe dla personelu szpitali walczących z SARS-Cov2. Informacja dostępna pod adresem: https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-oddzialow/na-polecenie-ministra-zdrowia-nfz-zabezpieczy-miejsca-noclegowe-dla-personelu-szpitali-walczacych-z-sars-cov-2,402.html

6.Pytanie:
Czy lekarz przekraczający granicę państwową, w celu udania do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest zobowiązany odbyć obowiązkową kwarantannę?

Odpowiedź:
W związku z wystąpieniem stanu epidemii, do odwołania wstrzymano przemieszczanie pasażerów w transporcie kolejowym wykonywanym z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej. W tym okresie, osoba przekraczająca granicę państwową, w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana odbyć, po przekroczeniu granicy państwowej, obowiązkową kwarantannę trwającą 14 dni licząc od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy, wraz z osobami wspólnie zamieszkującymi lub gospodarującymi, a wcześniej przekazać funkcjonariuszowi Straży Granicznej informację o adresie miejsca zamieszkania lub pobytu, w którym będzie odbywać obowiązkową kwarantannę oraz o numerze telefonu do kontaktu.

Od dnia 4 maja 2020 r. obowiązku odbycia kwarantanny, nie stosuje się w przypadku przekraczania granicy państwowej stanowiącej granicę wewnętrzną w rozumieniu kodeksu granicznego Schengen w ramach wykonywania czynności zawodowych, służbowych lub zarobkowych w Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) przez osoby wykonujące te czynności w tych państwach. Przekraczając granicę państwową, osoby te są obowiązane udokumentować funkcjonariuszowi Straży Granicznej wykonywanie czynności zawodowych, służbowych lub zarobkowych w państwie Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Od dnia 16 maja 2020 r. zwolnienie z obycia kwarantanny ma zastosowanie również do osób wykonujących zawód medyczny, w tym również lekarzy. We wcześniejszym stanie prawnym, przepisów o zwolnieniu z kwarantanny nie stosowało się natomiast do osób wykonujących zawód medyczny.

Podstawa Prawna:

§2 ust. 1 i 2, §3 ust. 3 pkt 1 i ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 878), §3 ust. 3 pkt 1 i ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 792 z późn. zm.).

Jeśli w powyższym opracowaniu nie znaleźli Państwo odpowiedzi na pytanie dotyczące wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty, zapraszamy do kierowania pytań do członków Zespołu Radców Prawnych Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach pod adresem e-mail: lub numerem telefonu: (32) 60 44 265.

Opracowali: apl. radc. Łukasz Czerwik i r. pr. Katarzyna Różycka z Zespołu Radców Prawnych Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach

Udostępnij