18 / 40
Pro Medico
•
grudzień 2014/styczeń 2015
16
z teki rzecznika
Tajemnica lekarska
–
Dura lex sed lex
Przysięga Hippokratesa
... Cokolwiek przy leczeniu albo też poza leczeniemw życiu lu-
dzi ujrzę lub usłyszę, czego ujawniać nie można, milczał o tym
będę, za świętą tajemnicę to mając.
Kodeks Etyki Lekarskiej
Art. 23.
Lekarz ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej. Ta-
jemnicą są objęte wiadomości o pacjencie i jego otoczeniu
uzyskane przez lekarza w związku z wykonywanymi czyn-
nościami zawodowymi. Śmierć chorego nie zwalnia od obo-
wiązku dochowania tajemnicy lekarskiej.
Przyrzeczenie lekarskie
... dochować tajemnicy lekarskiej nawet po śmierci chorego.
Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty
Art. 40 ust. 1
Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji
związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykony-
waniem zawodu.
Art. 40 ust. 3
Lekarz, z zastrzeżeniem sytuacji, o których mowa w ust. 2 pkt
1–5, jest związany tajemnicą również po śmierci pacjenta.
Art. 40 ust. 4
Lekarz nie może podać do publicznej wiadomości danych
umożliwiających identyfikację pacjenta bez jego zgody.
Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
Art. 13.
Pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby
wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świad-
czeń zdrowotnych, informacji z nim związanych, a uzyska-
nych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego.
Art. 14 ust. 1
W celu realizacji prawa, o którym mowa w art. 13, osoby wy-
konujące zawód medyczny są obowiązane zachować w ta-
jemnicy informacje związane z pacjentem, w szczególności
ze stanem zdrowia pacjenta.
Kodeks karny
Art. 266.
§ 1.
Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie
zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą
zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pra-
cą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub na-
ukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2.
Funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie nie-
uprawnionej informację stanowiącą tajemnicę służbową
lub informację, którą uzyskał w związku z wykonywaniem
czynności służbowych, a której ujawnienie może narazić na
szkodę prawnie chroniony interes, podlega karze pozbawie-
nia wolności do lat 3.
§ 3.
Ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na
wniosek pokrzywdzonego.
Na kanwie śmierci aktorki Anny Przybylskiej wypłynął ponownie
i może na całe szczęcie, problem tajemnicy lekarskiej. Oburzenie
wywołał, nie tylko w świecie medycznym, telewizyjny występ
lekarza, który pomagał jej w walce z chorobą. W celu zupełnie
niezrozumiałym ujawnił on cały szereg informacji dotyczących
szczegółów leczenia operacyjnego i przebiegu choroby. Był to
jeden z przykładów, kiedy to lekarz pod presją interesu medial-
nego mówi zdecydowanie zbyt wiele o szczegółach leczenia,
nie będąc do tego w żaden sposób upoważnionym. Można zro-
zumieć informację o ofiarach wypadku, leczonych w którymś ze
szpitali –„stan pacjentów jest ciężki”. Ale już informacja o tym, co
komu „ucięto” jest naruszeniem tajemnicy lekarskiej. Dla wielu
odbiorców tej informacji łatwo jest spersonalizować przekaz.
Myślę, że jest to dobry moment na przypomnienie raz jeszcze
wszystkich przepisów, które mówią o czymś tak oczywistym, jak
tajemnica lekarska. Od czasów Przysięgi Hippokratesa temat ta-
jemnicy lekarskiej nie uległ żadnym zmianom i tamten historycz-
ny zapis powielony jest w Przyrzeczeniu Lekarskim.
Obowiązek dochowania tajemnicy lekarskiej jest prawem po-
nadczasowym. Jak życie wykazuje, zapominamy o tym nie tylko
w przypadku presji mediów. Zapominamy częstokroć w coraz
częstszych postępowaniach karnych i cywilnych. Niejednokrot-
nie zeznając przed sądem, prokuratorem bądź funkcjonariu-
szem policji prowadzącym dochodzenie zapominamy o tym, że
przed odpowiedzią na jakiekolwiek pytanie dotyczące leczenia
pacjenta to my musimy zadać pytania o zwolnieniu z tajemnicy
lekarskiej. Wyłącznie sąd może zwolnić lekarza z tego obowiąz-
ku, określając jeszcze zakres tego zwolnienia. Sąd musi wydać
na prośbę prokuratora lub świadka w postępowaniu sądowym
postanowienie o zwolnieniu z tajemnicy lekarskiej. Dopiero po
zapoznaniu się z takim postanowieniemmożemy udzielać odpo-
wiedzi na pytania.
Pytanie o postanowienie zwalniające z za-
chowania tajemnicy lekarskiej powinno zawsze być zapro-
tokołowane w każdym przesłuchaniu, w którym uczestniczy
lekarz.
Nie możemy o tym zapominać i nie możemy obawiać się
zadać takiego pytania. Musimy pamiętać, że prawo jest tutaj bar-
dzo jednoznaczne i trudno jest tłumaczyć jego naruszenie w tym
zakresie tzw. „dobrymi intencjami”, ponieważ mogą się one za-
kończyć wyrokiem skazującym dla nieroztropnego doktora.
Dr n. med. Tadeusz Urban